Gayrimenkul, enerji, kimya, gıda gibi sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerin finansal performansını değerlendirmek, yatırımcılar için önemlidir. Bu sektörlerdeki şirketlerin farklı yapıları ve iş modelleri nedeniyle, bir dizi farklı finansal göstergeyi dikkate alarak puanlama yapıyoruz. Bu yazıda, genel sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerin bilançolarını nasıl puanladığımızı ve hangi kriterleri dikkate aldığımızı detaylıca anlatacağız.
1. Cari Oran (Current Ratio)
Cari oran, şirketlerin kısa vadeli yükümlülüklerini karşılamak için ne kadar dönen varlığa sahip olduğunu gösterir. Bu oran, şirketin likidite durumunu değerlendirmek için kullanılır ve aşağıdaki şekilde puanlanır:
- 10 puan: Oran ≥ 3
- 9 puan: Oran ≥ 2.5
- 8 puan: Oran ≥ 2
- 7 puan: Oran ≥ 1.5
- 6 puan: Oran ≥ 1
- 5 puan: Oran ≥ 0.75
- 4 puan: Oran < 0.75
2. Borç/Özkaynak Oranı (Debt to Equity Ratio)
Borç/özkaynak oranı, şirketin borçlarını özkaynakları ile ne kadar iyi yönettiğini gösterir. Daha düşük bir borç/özkaynak oranı, daha az finansal risk anlamına gelir. Oran aşağıdaki şekilde puanlanır:
- 10 puan: Oran < 0.03
- 9 puan: Oran ≤ 0.1
- 8 puan: Oran ≤ 0.5
- 7 puan: Oran ≤ 1
- 6 puan: Oran ≤ 1.5
- 5 puan: Oran ≤ 3
- 4 puan: Oran > 3
3. Varlıkların Yükümlülüklere Oranı (Assets to Liabilities Ratio)
Varlıkların yükümlülüklere oranı, şirketin toplam varlıklarının yükümlülüklerini ne kadar iyi karşıladığını gösterir. Bu oran, şirketin finansal sağlamlığını ve yükümlülüklerini karşılama kapasitesini değerlendirmek için kullanılır:
- 10 puan: Oran ≥ 3
- 9 puan: Oran ≥ 2.5
- 8 puan: Oran ≥ 2
- 7 puan: Oran ≥ 1.5
- 6 puan: Oran ≥ 1
- 5 puan: Oran ≥ 0.75
- 4 puan: Oran < 0.75
4. Net Kâr Marjı (Net Profit Margin)
Net kâr marjı, şirketin elde ettiği toplam gelir üzerinden ne kadar net kâr elde ettiğini gösterir. Bu oran, şirketin kârlılığını değerlendirmek için kullanılır ve aşağıdaki şekilde puanlanır:
- 10 puan: Marj ≥ %50
- 9 puan: Marj ≥ %30
- 8 puan: Marj ≥ %20
- 7 puan: Marj ≥ %15
- 6 puan: Marj ≥ %10
- 5 puan: Marj ≥ %5
- 3 puan: Marj ≥ %0
- 1 puan: Marj < %0
5. Brüt Kâr Marjı (Gross Profit Margin)
Brüt kâr marjı, şirketin satışlarından elde ettiği kârı gösterir. Bu oran, şirketin ürün veya hizmetlerinin maliyetine göre ne kadar kârlı olduğunu değerlendirmek için kullanılır:
- 10 puan: Marj ≥ %60
- 9 puan: Marj ≥ %40
- 8 puan: Marj ≥ %30
- 7 puan: Marj ≥ %25
- 6 puan: Marj ≥ %20
- 5 puan: Marj ≥ %15
- 4 puan: Marj ≥ %10
- 3 puan: Marj ≥ 0
- 1 puan: Marj < 0
6. Faaliyet Kâr Marjı (Operating Profit Margin)
Faaliyet kâr marjı, şirketin faaliyetlerinden elde ettiği kârlılığı gösterir. Bu oran, şirketin operasyonel verimliliğini değerlendirmek için kullanılır ve aşağıdaki şekilde puanlanır:
- 10 puan: Marj ≥ %40
- 9 puan: Marj ≥ %30
- 8 puan: Marj ≥ %20
- 7 puan: Marj ≥ %15
- 6 puan: Marj ≥ %10
- 4 puan: Marj ≥ %5
- 3 puan: Marj ≥ 0
- 1 puan: Marj < 0
7. Faaliyetlerden Elde Edilen Nakit Akışı (Operating Cash Flow)
Şirketlerin faaliyetlerinden elde ettikleri nakit akışı, şirketin operasyonlarının ne kadar sağlıklı olduğunu ve nakit yaratma kapasitesini gösterir. Bu oran, aşağıdaki şekilde puanlanır:
- 10 puan: Nakit Akışı/Varlıklar ≥ %20
- 9 puan: Nakit Akışı/Varlıklar ≥ %15
- 8 puan: Nakit Akışı/Varlıklar ≥ %10
- 7 puan: Nakit Akışı/Varlıklar ≥ %5
- 6 puan: Nakit Akışı/Varlıklar ≥ %2
- 5 puan: Nakit Akışı/Varlıklar ≥ %1
- 4 puan: Nakit Akışı/Varlıklar < %1
Puanlamanın Ağırlıkları
Her bir kriter, genel sektörlerdeki şirketlerin puanlamasında farklı ağırlıklara sahiptir. Bu ağırlıklar, her bir göstergenin şirketin finansal performansındaki önemine göre belirlenmiştir:
- Cari Oran: %15
- Borç/Özkaynak Oranı: %20
- Varlıkların Yükümlülüklere Oranı: %15
- Net Kâr Marjı: %15
- Brüt Kâr Marjı: %5
- Faaliyet Kâr Marjı: %10
- Faaliyetlerden Elde Edilen Nakit Akışı: %20
Bu puanlama sistemi, gayrimenkul, enerji, kimya, gıda gibi geniş sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerin finansal yapılarını yatırımcılara daha net bir şekilde sunmayı ve yatırımcıların karar alma süreçlerinde doğru bir rehberlik sunmayı amaçlar.